Dit jaar is het alweer vijftig jaar geleden dat Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band uitkwam, het achtste studio-album van The Beatles en nog altijd een van hun meest legendarische platen. Het was destijds gelijk een groot succes, dat wekenlang de internationale hitlijsten domineerde en meerdere Grammy’s in de wacht zou slepen. Het werd op den duur zelfs het bestverkopende album van de jaren zestig. Tot op heden beschouwen veel muziekcritici het als hun creatieve meesterwerk en een uniek moment in de muziekgeschiedenis.
Tekst: Vincent Veerbeek
‘The Act You’ve Known for All These Years’
De albumtitel verwijst naar het alter ego waaronder The Beatles te werk gingen: om zichzelf meer vrijheid te geven deden ze zich voor als een andere band – Sergeant Pepper’s Lonely Hearts Club Band. Dit wordt duidelijk uit het titelnummer en de reprise daarvan aan het einde, die een soort raamwerk creëren en de suggestie wekken dat dit hele album eigenlijk een concert van deze fictieve band is. Met deze constructie gaven ze zichzelf de ruimte om een nieuwe richting in te slaan en hun creativiteit nog meer de vrije loop te laten dan voorheen. De tijden dat ze simpele popnummers en liefdesliedjes maakten was met dit album definitief voorbij. Op een paar uitzonderingen na is dit een schot in de roos en levert het talloze interessante klassiekers op.
Muzikale experimenten
Dat het album uit 1967 komt moge duidelijk zijn: de invloed van de hippiecultuur, die op dat moment op zijn hoogtepunt was, is merkbaar. Het meest duidelijke voorbeeld hiervan is toch wel Lucy in the Sky with Diamonds, een weinig verhullend nummer over LSD dat eigenlijk niets anders is dan een op lome manier gezongen beschrijving van een trip. Ook de invloed van oosterse spiritualiteit en Indiase muziek is hoorbaar, vooral in Within You Without You, een experimenteel nummer met zweverige teksten als ‘we were talking about the space between us all and the people who hide themselves behind a wall of illusion’ en waarin bovendien kenmerkende instrumenten als de sitar te horen zijn.
Afwisseling
Toch is tussen dit alles ook ruimte voor meer ingetogen nummers. Zo duikt halverwege het album She’s Leaving Home op, waar de psychedelische geluidseffecten plaatsmaken voor harp en strijkers. Dit levert een rustiger, maar niet minder indrukwekkend nummer op dat het verhaal vertelt van ouders die hun dochter los leren te laten. De invloed van muzikale vernieuwingen, zoals het gebruik van bepaalde instrumenten en samplingtechnieken, wordt ook wel duidelijk uit een nummer als Lovely Rita, een liefdesliedje over een parkeerwacht. Het is een van de weinige liedjes die qua tekst doet denken aan de oudere, simpelere nummers met teksten als ‘had a laugh and over dinner told her I would really like to see her again’, maar waar op muzikaal gebied allerlei nieuwe dingen te horen zijn.
Een dag uit het leven
Een van de meest intrigerende en interessante nummers komt echter pas helemaal aan het einde om de hoek kijken: A Day in the Life, waarin letterlijk een dag uit het moderne leven beschreven wordt aan de hand van wat verschillende mensen mee lijken te maken. De teksten zijn soms raadselachtig, zoals in ‘four thousand holes in Blackburn, Lancashire, and though the holes were rather small they had to count them all’. Op andere momenten gaat het juist over hele alledaagse dingen, bijvoorbeeld ‘dragged a comb across my head’. Deze verhalen gaan steeds meer door elkaar lopen en die opbouw is ook hoorbaar in de muziek, als er gaandeweg meer instrumenten bijkomen en langzaam naar een climax toewerken die ook meteen voor een abrupt einde aan het liedje zorgt.
Albumhoes
De creatieve vrijheid die dit album kenmerkt is ook terug te zien in de hoes, misschien wel het meest iconische aan dit hele album. Hierop staan tientallen beroemdheden afgebeeld: zangers, acteurs, schrijvers, politici, je kunt het zo gek niet bedenken of ze staan erop. Van Edgar Allan Poe tot Bob Dylan en van Karl Marx tot Marilyn Monroe, het is eigenlijk een zoekplaatje van historische figuren die van invloed zijn geweest op The Beatles. Ook opvallend is het feit dat The Beatles zelf er twee keer opstaan, één keer als wassen beelden en één keer in kleurrijke kostuums als Sgt. Pepper.
Meesterwerk op leeftijd
Al met al is Sgt. Pepper vijftig jaar na dato nog steeds een bijzonder album en een ervaring om naar te luisteren, met allerlei onverwachte wendingen en muzikale innovatie in bijna ieder liedje. Vanuit een hedendaags perspectief lijken al deze nummers misschien niet even baanbrekend meer, maar in die tijd waren veel van de gebruikte technieken nog erg vernieuwend. Bovendien zorgen de cryptische teksten er ook nu nog voor dat je nieuwe dingen blijft ontdekken. Zo is Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band vijf decennia na the summer of love ondanks alles nog steeds een genot om naar te luisteren, niet alleen voor liefhebbers van The Beatles.