‘Nee, jij mag mij niet storen nu’, zegt juffrouw Kiet streng tegen één van haar leerlingen. In de documentaire De kinderen van juf Kiet speelt zij een fantastische hoofdrol. Ze is vastberaden en consequent, maar altijd rechtvaardig. Met haar charmante, Brabantse stem verovert ze de harten van de kijker én van haar klas. Er is geen recensent te vinden die minder dan vijf sterren uitdeelt. Documentairemakers Petra Lataster-Czisch en Peter Lataster hadden als doel een ode te brengen aan de leraar en dat is ze zeker gelukt. Het is echter voornamelijk een ode aan de veerkracht en de wil van een kind.
Geen enkele context
Zes jaar geleden startte Kiet Engels op Basisschool Het Palet te Hapert een instroomklas voor vluchtelingen. Een grote uitdaging: bij binnenkomst spreken de kinderen met een leeftijd van vier tot negen jaar geen woord Nederlands en zijn veelal getraumatiseerd. Kiet heeft een missie, namelijk alle kinderen de veiligheid bieden die ze in hun eigen land niet aantreffen. Toch is ze heel streng. In de klas is het eigenlijk geen optie om Arabisch te spreken en de kinderen moeten op een bepaald moment met Nederlandse leeftijdsgenoten spelen. Het duo Lataster-Czisch en Lataster volgden juf Kiet en haar klas een jaar lang, maar besloten geen context te geven. Je weet niet wat de kinderen hebben meegemaakt of hoe ze in Nederland terecht zijn gekomen. Je weet niet of hun ouders streng Moslim zijn of juist atheïstisch. Je weet niet of ze rijk zijn of straatarm. Het gaat enkel over de kinderen in de klas, over de vluchteling als mens.
Een lach en een traan
Het is knap hoe de documentairemakers de twee kanten van de vluchtelingenkinderen laten zien. Enerzijds zie je ze lachen en spelen, wat veelal zorgt voor geestige momenten. Zo schrijft de verlegen Leanne dat ze verliefd is op Branche uit Macedonië. Wanneer Juf Kiet dit hardop voorleest, begint ze hard te lachen. Anderzijds zie je de kinderen worstelen met hun verleden en stoeien met de taalbarrière, wat zorgt voor emotionele momenten. In de tweede scène van de documentaire is het Syrische meisje Haya gevallen. Ze is verdrietig want haar broek is vies en nat, dus wil ze graag haar moeder bellen. Hoe ze dit uit moet leggen aan de juf, weet ze niet. De frustratie bij het meisje die zich moeilijk kan uiten, spat van het beeldscherm af en is hartverscheurend.
‘Buiten boem boem’
Recenserend Nederland is lovend over de pedagogische kwaliteiten van Juf Kiet. Logisch, als je bedenkt dat sommige kinderen na een maand of twee al prima Nederlands spreken en zich goed aan weten te passen. De documentairemakers lijken Kiet echter neer te zetten als een godin die trauma en verdriet wegneemt, maar dat is uiteraard niet zo. ‘Buiten boem boem. Niet goed’, zegt grappenmaker Jorj tegen Juf Kiet over zijn leven in Syrië. Nergens lijkt hij echt over zijn verdriet te kunnen praten. In de drukke klas van Juf Kiet is voor de kinderen ook relatief weinig ruimte om verdrietig te zijn en die frustratie is continu aanwezig. Kiet staat maar alleen voor een klas van zo’n twintig kinderen en hoewel ze een zeer goede juf is, is ze geen godin of psychiater.
Ode aan de veerkracht
De film duurt liefst twee uur, maar voelt niet als een lange zit. Er wordt veelal ingezoomd op de mimiek van de kinderen en het Arabische gefluister wordt ondertiteld. De kijker weet dus wat de kinderen zeggen, terwijl juf Kiet dit niet weet. De beelden zijn eenvoudig, maar toch zorgvuldig uitgekozen. Je ziet dat de makers de ontwikkeling de van de kinderen wilden vastleggen. Dit is goed gelukt en ontroerend, vooral bij de verlegen Leanne, die gaandeweg haar plek goed weet te veroveren op school. Maar ook de stille Maksem, die zich op het begin nog regelmatig verschuilt achter zijn stoere broer Jorj. Juf Kiet heeft een grote invloed in die ontwikkeling, maar speelt eigenlijk niet de hoofdrol in deze documentaire. Dat doet haar fantastische klas.