Vroeg of laat krijgt iedereen in zijn of haar leven te maken met het verlies van een dierbare. Manchester by the Sea toont op prachtige wijze wat dat voor mensen betekent, door een eerlijk en meeslepend verhaal te vertellen over een loodzwaar verlies. De film van regisseur Kenneth Lonergan is geen sprookje, maar geeft een realistisch en eerlijk beeld van het leed dat een mensenleven kent.
Tekst: Teun Freriks
Oom en neef
Manchester by the Sea vertelt het verhaal van de depressieve Lee Chandler (Casey Affleck) en zijn zestienjarige neef Patrick (Lucas Hedges). Als blijkt dat Patricks vader – en Lees broer – aan een hartstilstand is overleden, moet Lee naar het kleine havenstadje Manchester-by-the-Sea, Massachusetts om zijn neef op te vangen en de voorbereidingen voor de begrafenis te treffen. Dat Lee meer dan alleen zijn broer heeft verloren, wordt door middel van flashbacks duidelijk naarmate het verhaal zich voltrekt. Centraal staat de manier waarop Lee en Patrick omgaan met hun eigen en met elkaars verlies, terwijl ze beiden hun oude leven, dat door hun leed onherroepelijk is veranderd, proberen voort te zetten.
Realistisch en meeslepend
De eerste shots van de film trekken de kijker in het blauw met witte decor waartegen het verhaal zich afspeelt: een havenstadje in de winter, bevolkt door vissers en arbeiders. De keuze voor die setting draagt bij aan het koude realisme van het verhaal; wat de personages doormaken overkomt iedereen in meer of mindere mate, overal voltrekken zich verhalen die het waard zijn om te worden verteld. In het veelbewogen leven van de grote, bekende steden, maar ook in afgelegen, onbekende arbeidersstadjes, waar de werklieden zich na lange werkdagen gezamenlijk klemzuipen om het eentonige vooruitzicht van hun verdere levens te kunnen vergeten. Voor Lee had zijn alcoholgebruik een verschrikkelijk verlies tot gevolg, zoals de vele terugblikken tijdens de film duidelijk maken.
De acteurs en hun personages maken de film zo realistisch en meeslepend als hij is. Affleck en Hedges spelen hun rollen zo goed, dat je bijna vergeet dat dit specifieke verhaal zich op het witte doek afspeelt. Eerstgenoemde kreeg er terecht een Oscar voor, al speelde Hedges, gezien zijn jeugdige leeftijd, niet minder indrukwekkend. Het is met name de wisselwerking tussen de twee acteurs die de film zo ‘echt’ doet lijken: in hun dialogen lijkt van vooraf ingestudeerde lijnen tekst totaal geen sprake te zijn. Integendeel, de kijker krijgt discussies voorgeschoteld die door adempauzes, versprekingen en bovenal bijzonder knap geacteerde emoties niet van echte confrontaties te onderscheiden zijn. Regisseur Lonergan verdient eveneens de lof die hij ontvangt, door een verhaal te bedenken waarin de twee personages zo goed tot hun recht komen. Lee en Patrick zijn door de omstandigheden tot elkaar veroordeeld en de moeizame wisselwerking die dat tot gevolg heeft levert sterke scenes op. Beiden proberen met hun verlies om te gaan door hun oude, totaal verschillende levens voort te zetten, maar komen daarin telkens opnieuw zichzelf en elkaar tegen. Toch bieden ze elkaar ook steun, omdat ze de ander zijn leed tot op zekere hoogte kunnen begrijpen. Een mooi voorbeeld is de scene waarin Lee de deur van Patricks slaapkamer intrapt wanneer hij vreest dat zijn neef zichzelf iets aan zal doen, om vervolgens in stilte bij diens bed te blijven zitten tot hij weer tot rust is gekomen.
Een eerder verlies
De wijze waarop het verhaal wordt gebracht draagt eveneens bij aan de kracht van de film. De dood van zijn broer en het leed van Patrick doen Lee terugdenken aan een eerder, zwaarder verlies, dat de kijker in flashbacks wordt getoond. Ook door ontmoetingen met personen uit zijn verleden krijgt dit eerdere verlies een rol in het verhaal. Het levert de beste scene op uit de film – die daarom ook op de coverfoto is te zien – waarin Lee en zijn ex-vrouw na jaren weer de gelegenheid krijgen over hun loodzware verleden te praten. Naarmate de leegtes worden ingevuld ben je als kijker steeds nieuwsgieriger naar het einde van de film. Hoe kan een verhaal dat zo veel verdriet kent in godsnaam aflopen? Als de aftiteling dan eenmaal verschijnt, besef je dat het niet anders had moeten eindigen. De kracht van de film zit hem in het realistische, in het eerlijke, en de laatste scènes sluiten hier naadloos bij aan. De subtiele hoop die de personages op het einde lijken te voelen maakt deze film niet triest, maar eerlijk.
Manchester by the Sea vertelt een verhaal over vallen en opstaan. De personages tonen ons de harde werkelijkheid van het lijden, ze leren ons dat de schade van de val niet altijd te herstellen is. Toch biedt de film tegelijkertijd hoop, hoe subtiel ook, door ons te vertellen dat zelfs na het meest hartverscheurende verlies, het leven doorgaat. Hoe hard ook de val, hoe zwaar ook het letsel: opstaan is de enige optie.