Home CultuurANS kijkt ANS kijkt: The Sense of an Ending (2017)

ANS kijkt: The Sense of an Ending (2017)

door Redactie

De verfilming van een literair pareltje wekt hoge verwachtingen, zeker als het gaat om winnaars van de Man Booker Prize. Er is een hoop prestige verbonden aan het winnen van deze Britse prijs en wanneer er een verfilming wordt aangekondigd, zijn de critici er als de kippen bij om te beoordelen of de film het boek eer aandoet. Dit was zeker ook zo bij The Sense of an Ending, geschreven door Julian Barnes en winnaar van de prijs in 2011. In dit geval is het antwoord een overtuigende ‘ja’ -afhankelijk van wie je het vraagt ten minste. Volgens anderen is het antwoord namelijk een resolute ‘nee’. Hoe kan The Sense of an Ending zowel een groot succes als een totale flop zijn? Het blijkt allemaal af te hangen van de intenties en verwachtingen van de kijker.

Tekst: Ilse Peeters

Achtervolgd door het verleden
De gescheiden Tony Webster (Jim Broadbent) werkt als oude man in een tweedehands camerawinkel en wordt naar eigen zeggen niet graag lastig gevallen door het leven. Op een willekeurige dag ligt het verleden op zijn deurmat in de vorm van een brief en zal Tony toch de confrontatie moeten aangaan met alles wat alles wat hij angstvallig geprobeerd heeft te verdringen. De brief is geschreven door de moeder (Emily Mortimer) van Veronica, met wie Tony een relatie had tijdens zijn studententijd. Verder bevat de brief 500 pond en de mededeling dat ze hem het dagboek van zijn vriend Adrian (Joe Alwyn) heeft nagelaten. Adrian kreeg een relatie met Tony’s vriendin Veronica (Charlotte Rampling), vlak nadat zij en Tony op een nare manier uit elkaar gingen. Vanzelfsprekend is Tony verward over de nagelaten som geld en bijzonder geïntrigeerd door het dagboek. Hierin hoopt hij de reden te vinden voor Adrian’s onverwachte zelfmoord een aantal jaar geleden. Het dagboek blijkt in bezit te zijn van Veronica en hier begint Tony’s daadwerkelijke confrontatie met het verleden, waarbij er herinneringen naar boven komen die hij liever had laten rusten. Door middel van flashbacks, gesprekken met personen uit Tony’s verleden en het herlezen van een oude brief, ontdekt de kijker langzaam maar zeker dat Tony meer dan genoeg reden heeft om het verleden liever achter zich te laten.

The Nonsense of an Ending?
Waar de film onbetwiste lof over ontvangt is de samenstelling van de cast. De hoofdpersonages worden op sterke en meeslepende wijze neergezet door heuse lievelingen uit de Britse filmwereld. Desondanks stelt Deborah Ross in een recensie voor The Spectator dat de film haar onmogelijk emotionele voldoening kan brengen. Ze wijt dit aan het voor haar gevoel onlogische en abrupte einde en om deze reden zou ze de titel ‘The Nonsense of an Ending‘ toepasselijker hebben gevonden. Gelukkig had de regisseur een goede reden voor het abstracte en open einde en kunnen we rustig concluderen dat het doel van de film waarschijnlijk aan Ross voorbij is gegaan. Toegegeven, voor wie een uitgebreid plot verwacht waarbij de regisseur de kijker bij de hand neemt en door het verhaal leidt, zal de film een teleurstelling zijn. Het belangrijkste effect dat de filmmaker probeert te bereiken is namelijk juist om de kijker vol verwarring en vragen achter te laten. De verfilming is immers typisch Brits in het relatief langzame tempo van het verhaal. Bovendien is het succes van de brontekst te wijten aan zaken die weinig te maken hebben met de daadwerkelijke verhaallijn en meer met de denkprocessen die het teweegbrengt.

Vragen boven antwoorden
Voor wie is de film dan wel geschikt? Dit zullen mensen zijn die liever voorbij de oppervlakkige verhaallijn kijken en die al snel in discussie gaan over existentiële vraagstukken, vooral in de kroeg na een borrel of twee. Zo is The Sense of an Ending in de eerste plaats een vertolking van postmodernistische kwesties en speelt zowel het boek als de film met filosofische vragen. Bestaat er wel zoiets als een ‘echte’ geschiedenis en is dit überhaupt belangrijk? Kunnen we onze eigen herinneringen vertrouwen en wat zegt dit over ons? Wat betekent het dat tijd vergankelijk is? Het doel van postmodernisme is het stellen van vragen, niet het vinden van antwoorden. Dit is een logisch gevolg van het geloof dat alles te ondermijnen valt tot er niets anders overblijft dan twijfel over wat we eerder als vanzelfsprekend beschouwden. Het verhaal van Tony Webster, waarin hij als oude man diep zijn eigen duistere verleden in duikt, is een uitermate overtuigende manier om de kijker aan het denken te zetten. Niet alleen over Tony’s leven, maar ook over dat van henzelf. Herinneringen zijn immers subjectieve en onbetrouwbare bronnen om te reflecteren op een mensenleven. Zoals bij Tony zou het zomaar eens kunnen gebeuren dat je leven toch iets anders is verlopen dan je jezelf altijd hebt wijsgemaakt.

Uiteindelijk is The Sense of an Ending een meeslepend verhaal waarin ruimte is om mee te leven met de personages, maar dat bovenal geschikt is als je graag speelt met begrippen zoals geschiedenis, waarheid en de effecten van tijd. De achterliggende gedachte is dat je aan alles gaat twijfelen en daarmee dus ook aan jezelf.

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen