Donderdag 13 december ging de de Japanse film getiteld Shoplifters (Manbiki kazoku) in LUX in premiére. Deze Palme d’Or winnaar is een dramafilm die je niet enkel tot denken zet, maar wellicht ook tot handelen. Regisseur Hirokazu Kore-Eda wordt beschouwd als een van de filmmeesters van Japan, mede door de meerdere internationale filmprijzen die hij heeft gewonnen voor titels als Like Father, Like Son en Still Walking. In zijn nieuwste film geeft Kore-Eda geeft op eigenaardige wijze een gezin weer dat niet schuwt voor sociale wanpraktijken en taboes. Er wordt een fantastische weergave gegeven van een bijzonder dievengezin bestaande uit vijf personen, die op generlei wijze parentage hebben.
Tekst: Kirti Kohra Singh
Opmerkelijke gezinssituatie
Het gezin bestaat uit ‘vader’ Osamu Shibata (Lily Franky), ‘moeder’ Nobuyo Shibata (Sakura Ando), ‘oma’ Hatsue Shibata (Kirin Kiki), ‘dochter’ Aki Shibata (Mayu Matsuoka) en ‘zoon’ Shota Shibata (Kairi Jyo). Het meest opvallende is dat de familie weinig voelt voor de wet en sociale normen, maar wel veel voelt voor elkaar. De film begint met een scéne waarin Osamu en Shota een aantal boodschappen uit een supermarkt stelen. Niet alleen Osamu en Shota zijn bezig met diefstal. Moeder steelt spullen uit de kleding van mensen bij de wasserette waar ze werkzaam is en Aki is een soort (soft)sekswerker. De film geeft een erg natuurlijke kijk in het leven van een normafwijkend gezin. Het legt de nadruk niet op de misdaden maar laat ze voorkomen als alledaagse bijzaken; Kore-Eda laat heel duidelijk het menselijke naar voren komen achter het stelen. Dit biedt de kijker de mogelijkheid om veel sociale stigma’s in perspectief te plaatsen.
Yuri
Na de eerste diefstal in de film, treffen Osamu en Shota een klein meisje genaamd Yuri op een balkon aan dat buiten is gesloten door haar ouders. Gezien het al laat is en het koud begint te worden, besluiten ze het meisje mee te nemen naar hun huis. Zodra ze thuis zijn valt het op dat ze allerlei wonden op haar arm heeft. Deze verwondingen heeft ze opgelopen bij haar echte gezin, waarin veel huishoudelijk geweld plaatsvond; onder andere gericht op haar. Het gezin van Osamu en Shota besluit haar dat Yuri bij hen laten intrekken de beste keus is, ook al is dit illegaal. Wat na een tijdje in de film blijkt is dat alle leden van het gezin op een dergelijke wijze bij het gezin zijn gekomen. Geen van hen heeft bloedverwantschap en ze zijn allemaal verlaten door hun families. Dit wordt duidelijk naarmate de film vordert en de levens van de familieleden afzonderlijk worden belicht. Ondanks de eigenaardige gezinssituatie en -samenstelling kent het gezin een erg sterke band en is er veel liefde onderling. Kore-Eda wil hiermee duidelijk maken dat een hechte band niet gestoeld is op bloedverwantschap of de reputatie binnen een gemeenschap.
Natuurlijke weergave
In Shoplifters worden de levens van de personages worden op een heel gedetailleerde en naturalistische wijze vertoond. De dialogen zijn hier een uitstekend voorbeeld van, de manier van spreken voelt niet afkomstig uit een script maar is even organisch als een alledaags gesprek. Details als de kinderachtigheid van de vader, die bijvoorbeeld blijkt uit een scéne waarin hij binnen aan het voetballen is met een plastic tas, doet de kijker de film niet alleen aanschouwen maar ook beleven. Een ander voorbeeld is de weergave van de diefstalscénes. De dynamiek die aanwezig is tussen het winkelpersoneel, Osamu, Shota en soms Yuri wordt op een ongekend realistische manier weergegeven. Het stelen wordt beleefd zoals de personages het beleven, zonder de spanning die de kijker zou voelen als hijzelf zou stelen.
Kroket met noedels
Een groot deel van de dialogen en de actie in Shoplifters gebeurt tijdens het eten. Zo ontmoet Yuri de andere familieleden voor het eerst tijdens het eten worden er veel cruciale gesprekken gevoerd tijdens het eten van verscheidene Japanse gerechten. Tijdens de film komt meerdere keren het gerecht ‘kroket met instant-noedels’ terug, het lievelingseten van Osamu en Shota. Na het kijken van de film was niet alleen mijn honger aangewakkerd, maar ook mijn nieuwsgierigheid naar de smaak van kroket samen met instant-noedels. Hoewel het in eerste instantie een gekke combinatie lijkt, blijkt het onverwachts lekker te smaken. Het eindoordeel van Shoplifters is echter niet aan verassingen onderhevig. Shoplifters is niet alleen film-technisch beschouwd erg goed. De personages en hun hechte band onderling is wat de film een genot maken om naar te kijken.