Drugsgebruik onder studenten komt steeds vaker voor. Zo ook bij Daan, die tijdens zijn studie verslaafd raakte aan cocaïne. Om het onderwerp uit de taboesfeer te halen, deelt hij zijn verhaal. ‘Waar de meeste mensen opstaan met een kop koffie, stond ik op met een lijntje.’
Tekst: Jeyna Sow
Foto’s: Rosemarijn Muijnen en Rein Wieringa
Dit artikel verscheen eerder in de tweede editie van ANS.
Veel studenten kennen het wel: je ziet een joint of een pilletje rondgaan op een feest en er wordt gevraagd of je ook wilt proberen. De meeste studenten kunnen verantwoord omgaan met drugs, maar soms loopt het uit de hand. Dit is wat bij Daan gebeurde. Tijdens zijn eerste jaar van de studie Psychologie raakte hij verslaafd aan cocaïne. Inmiddels is Daan afgekickt en volgt hij een master Psychologie aan de Universiteit van Tilburg. Hij heeft zelfs zijn masterscriptie over verslaving geschreven. ‘Ik wil dat mensen meer nadenken over het hebben van een verslaving’, vertelt hij. Door het schrijven van zijn scriptie en open over zijn verslavingsverleden te praten, probeert Daan het onderwerp uit de taboesfeer te halen.’
Sociale ongemakken
Daan is zeker niet de enige student die weleens verdovende middelen heeft gebruikt. Toch kreeg hij, in tegenstelling tot de meeste gebruikers, een verslaving. Volgens psychologen raakt iemand verslaafd door een combinatie van vatbaarheid voor verslaving en een bepaalde trigger die de verslaving opwekt. Dit komt beide naar voren in het verhaal van Daan. ‘Ik was eigenlijk al verslaafd, maar dan aan gamen’, vertelt hij. ‘Van mijn twaalfde tot mijn achttiende speelde ik dagelijks wel zeven uur World of Warcraft.’ Op het moment dat hij ging studeren, sloeg deze gameverslaving om in het gebruiken van drugs. ‘In de periode dat ik World of Warcraft speelde, had ik eigenlijk geen hechte vriendschappen’, legt hij uit. Toen hij begon aan zijn studie Psychologie was hij hierdoor vrij ongemakkelijk in de omgang en had hij moeite met vrienden maken. Daan probeerde de moeizame omgang met mensen gemakkelijker te maken door drugs te gebruiken. ‘Het ging dan niet over wiet, maar over XTC of coke.’ Door het gebruik van cocaïne had Daan minder moeite met sociaal contact en voelde hij zich een interessanter persoon dan wanneer hij nuchter was. ‘Ik probeerde voor mijn sociale zwakke punten te compenseren’, geeft hij toe. Waar de meeste mensen opstaan met een kop koffie, stond Daan op met een lijntje. ‘Er lag vaak nog coke naast mijn bed van de avond ervoor. Zo werd ik wakker’, vertelt hij zichtbaar aangedaan. ‘Nu ik hierover vertel, krijg ik weer hartkloppingen. Praten over coke brengt me in mijn gedachten terug naar deze donkere periode in mijn leven.’ Na het roken van een sigaretje is hij weer wat rustiger. ‘Ja, dat was coke voor mij. Het gaf me uiteindelijk als enige het gevoel dat ik degene was die ik wilde zijn. Deze Daan moest ik van mezelf zijn.’
‘Diep vanbinnen wist ik echt wel dat het slecht was waar ik mee bezig was, maar toch ging ik door.’
Leven met een lijntje
Hoewel Daan met drugs het beste in zichzelf naar boven wilde halen, gebeurde juist het tegenovergestelde. ‘Ik heb mijn bachelor Psychologie wel afgerond, maar vraag me niet hoe. Soms zat ik zelfs te leren met een lijntje ernaast.’ Op zijn dieptepunt gebruikte Daan elke dag, waardoor hij niet meer normaal kon functioneren. ‘Diep vanbinnen wist ik echt wel dat het slecht was waar ik mee bezig was, maar toch ging ik door.’ Om zijn verslaving te verbloemen, loog hij alles bij elkaar. ‘Ik moest vaak een smoes bedenken om een afspraak met mijn moeder af te zeggen, omdat ik weer had gesnoven. Uiteindelijk was ik alleen nog maar bezig met mijn coke.’ Daan slikt even. ‘Hierdoor verloor ik het contact met mijn ouders en mijn vrienden.’
Zelfs dit verbroken contact was voor Daan niet genoeg om te stoppen, ook al deed dit hem ontzettend veel pijn. ‘Er zijn verschillende momenten geweest waarop ik probeerde te stoppen, maar de ontwenningsverschijnselen waren te heftig. Ik had nergens energie voor en voelde me erg somber.’ Ontwennen is niet alleen lichamelijk zwaar, maar kan ook tot hevige nachtmerries leiden, vertelt hij. ‘Ik dacht dat ik dood zou gaan als ik cold turkey zou stoppen.’
Het omslagpunt kwam pas na een extreem geëscaleerde avond. ‘Samen met een vriend, die sporadisch gebruikte, ging ik aan de coke. Dat liep zo ontzettend uit de hand dat er overal in huis coke lag en ik drie dagen achter elkaar wakker was.’ Na deze drie dagen stuurde zijn vriend hem naar huis, maar hij durfde zich niet aan zijn ouders te vertonen. Omdat hij niet wist waar hij naartoe moest gaan, belde hij bij een willekeurig huis aan. Zijn ogen lichten even op als hij terugdenkt aan wie de deur opendeed. ’99 van de 100 mensen zouden me geweigerd hebben als ze me in de deuropening hadden zien staan. Maar deze vrouw keek naar me en nodigde me in haar huis uit. Hier hebben we lang over mijn verslaving gepraat.’ Na dit gesprek besloten Daan en de vrouw, die toevallig zelf Psychologie had gestudeerd, dat hij alles op zou biechten aan zijn ouders.
In therapie
Vanaf toen ging het snel voor Daan. ‘Na een verslaving van vijf jaar zat ik al een week na het gesprek in een kliniek’, vertelt hij opgewekt. ‘Ik deed de eerste week nog niet mee aan de therapiesessies, omdat ik zo ongelofelijk fucked up was. Het enige wat ik deed was slapen en gezond eten om alle slechte stoffen uit mijn lichaam te krijgen.’ Na deze zeven dagen begon Daan met een speciaal samengesteld dagprogramma. ‘Ik kreeg sessies over sociale vaardigheden, mindfulness en zelfs over psychologische mechanismen. Die kwamen mij natuurlijk bekend voor’, lacht hij.
Na zes weken werd Daan uit de kliniek ontslagen. Op dat moment voelde hij zich erg onzeker. ‘Ik voelde me naakt toen ik uit de kliniek kwam en vroeg me af wat voor persoon ik was.’ Net als aan het begin van zijn studie kwam hij in een nieuwe omgeving terecht, maar nu kon hij op een betere manier omgaan met zijn gevoelens. ‘Ik realiseerde me dat ik onder invloed van coke juist mezelf niet was’, concludeert hij. ‘Pas nuchter, ging ik nadenken over de belangrijke dingen in het leven, zoals goed contact met mijn ouders en eerlijk zijn. Als verslaafde ervaar je zoveel ruis, waardoor je dat niet inziet.’
‘Het hebben van een verslaving is nu nog erg onbegrepen.’
Uit de taboesfeer
Vanwege zijn nieuwe positieve instelling begon Daan aan een master waarin hij zich richtte op verslavingen. ‘Liever dat dan een lijntje snuiven’, grapt hij. Hij stortte zich met volle overgave op zijn studie, waar hij hard voor werkte. ‘Ik ben erg perfectionistisch en wil goed zijn in alles wat ik doe, dat zit wel een beetje in me. Het is bijna obsessief. Zo wilde ik bijvoorbeeld ook goed zijn in snuiven’, vertelt hij met een knipoog. Later in zijn master begon hij met het schrijven van zijn scriptie met als onderwerp het voorspellen van verslavingen. Hoewel Daan dit met veel plezier schreef, vond hij het af en toe wel confronterend. ‘Een belangrijk deel van mijn scriptie gaat over trauma’s en hechtingsproblemen in de jeugd. Dat raakte me persoonlijk, maar gelukkig zat ik in een positieve fase van mijn leven en wilde ik het afmaken.’ Tijdens het schrijven van zijn scriptie merkte Daan dat er een groot taboe bestaat rondom verslavingen. ‘Het hebben van een verslaving is nu nog erg onbegrepen’, stelt Daan. ‘Mensen denken er vaak te makkelijk over en zeggen: “Je kunt toch ook gewoon niet snuiven”. Helaas werkt het niet zo, omdat verslaafden vaak veranderen in irrationele mensen.’
Volgens Daan komen zulke simplistische opmerkingen vooral voort uit onwetendheid. ‘In mijn studie Psychologie is het woord verslaving misschien twee keer voorbijgekomen’, geeft hij als voorbeeld. Dit is een probleem, omdat verslaving onder studenten vaker voorkomt dan de meesten denken. ‘Niet alleen alcohol is sociaal geaccepteerd. De studentencultuur is over het algemeen vrij ongezond. Coke kun je nu voor twintig euro van de straat plukken en XTC wordt ook steeds vaker gebruikt. Veel mensen slikken een pilletje op een feestje zonder te realiseren wat voor gevolgen het kan hebben’, vertelt Daan. ‘Daarom moet er meer bewustwording komen voor verslaving.’
‘Daan’ is een gefingeerde naam. Zijn echte naam is bij de redactie bekend.