Home Opinie & AchtergrondInterview Het is een kwestie van geluk

Het is een kwestie van geluk

door Redactie

Sociaal psycholoog en hoogleraar Psychologie van het onbewuste aan de Radboud Universiteit Ap Dijksterhuis geeft donderdag 5 november op het InScience Festival een lezing over zijn boek ‘Op naar geluk’. ANS ondervroeg hem over de ontdekkingen die hij hierin deed over gelukkig zijn. ‘Alle andere doelen die mensen hebben, kun je terugvoeren op geluk.’

Tekst: Tijs Sikma
Foto´s: Simone Both 

ApKijktWat is geluk? Bestaat er één definitie van geluk?
‘Van geluk bestaan heel veel verschillende definities. Wat ik zelf een mooie omschrijving vind, is “heel graag willen wat je al hebt.” In de psychologie bedoelen we met geluk meestal een bepaalde permanente staat van het bewustzijn die langdurig standhoudt. De definitie van geluk verschilt echter per cultuur. In het Westen betekent het vooral het hebben van positieve emoties; als je allemaal leuke dingen doet en hebt, dan word je gelukkig. In het Oosten ziet men het meer als een gemoedsrust; het bereiken van geluk gebeurt juist door niet afhankelijk te zijn van andere dingen. Sinds de jaren 70 wordt er in de Psychologie onderzoek gedaan naar geluk. Het omgekeerde, onderzoek naar waarom mensen ongelukkig zijn en deze gelukkiger maken, gebeurt al wel heel lang. Dat is een kern van de Klinische psychologie.’

Is geluk kwantificeerbaar?
‘We kunnen geluk meten met vragenlijstjes. Een voorbeeld van een vraag hieruit is: “Alles in overweging genomen, hoe gelukkig bent u in uw leven op een schaal van 1 tot 10?” Eigenlijk werkt dat dus heel simpel. Je kunt geluk echter nog niet direct in het brein aanwijzen. Sommige onderzoekers stellen geluk gelijk met bijvoorbeeld de hormonen endorfine of dopamine. Ik zou echter niet willen beweren dat er een bepaald gelukshormoon bestaat.’

Is geluk aan te leren? In welke mate wordt het bepaald door je genen?
‘Ongeveer 40 procent van je geluk is te verklaren aan de hand van verschillen in de genen. Dit is echter lastig om precies te bepalen. Er zijn waarschijnlijk een hoop verschillende genen bij betrokken. Als je een genetische aanleg hebt tot schizofrenie, kan dat bijvoorbeeld van invloed zijn op je geluk in je leven. Genen en omstandigheden kun je bovendien in formules wel uit elkaar halen, maar in de werkelijkheid interacteren ze met elkaar.’

´Alle andere doelen die mensen hebben, kun je ook terugvoeren op geluk.´

 

ApLegtUitWaarom is geluk eigenlijk belangrijk?
‘De eerste geschreven teksten die als onderwerp hadden wat we kunnen doen met ons leven, bij bijvoorbeeld van de Boeddha in het Oosten en over Socrates in het Westen, gingen al over geluk. Alle andere doelen die mensen hebben, kun je ook terugvoeren op geluk. Wil je meer geld of meer vrijheid? Waarom dan? Als je doorvraagt, kom je uiteindelijk altijd uit op geluk.’

Zou je kunnen stellen dat het toppunt van het menselijk kunnen bereikt is als iedereen gelukkig is?
‘Ja, dat denk ik wel.’

´Bij elke beleidsmaatregel zou de overheid idealiter moeten kijken naar wat de invloed ervan is op de mate van geluk in de maatschappij.´

De invoering van bruto nationaal geluk in sommige landen is hiervoor dus een stap naar het maximale dat de mensheid kan bereiken?
‘De invoering van het bruto nationaal geluk vind ik wel een stap voorwaarts. Vroeger was het nationaal product ook een stap richting geluk. Inmiddels zijn in het Westen de meeste mensen rijk en helpt meer geld niet veel meer om ze gelukkiger te maken. Bij elke beleidsmaatregel zou de overheid idealiter moeten kijken naar wat de invloed ervan is op de mate van geluk in de maatschappij. Mensen die gelukkiger zijn werken daarnaast harder, zijn minder snel ziek, werken beter samen en hebben meer energie. Dat heeft ook weer positieve gevolgen voor de economie.’

Wat zijn de beste maatregelen die een overheid kan nemen om het nationale geluk te vergroten?
‘Een manier om dit te bereiken is er meer aandacht aan te besteden in het onderwijs. Wat ook effectief is, is heel serieuze armoedebestrijding. Bij arme mensen zit nog een hoop ongeluk. Dit kun je oplossen door het sociale vangnet beter te maken.’

Je beseft toch eigenlijk pas hoe gelukkig je bent als je jouw geluk vergelijkt met andere mensen? Werkt denivellering dan niet contraproductief?
‘Over dit onderwerp spreken onderzoeksgegevens elkaar vaak tegen. Een deel van het probleem is dat we onszelf met anderen vergelijken en dat we gefrustreerd raken als een ander het beter doet. Hoe belangrijk dat precies is, is nog niet duidelijk en waarschijnlijk verschilt dat per cultuur. We denken dat dit bijvoorbeeld in Amerika veel meer speelt dan hier.’ 

´De relatie tussen leeftijd en geluk is niet eenduidig.´ 

ApMetBoekIs de studententijd de gelukkigste tijd van je leven?
‘Veel mensen kijken later met veel plezier op die tijd terug. Veel studenten zitten echter ook met onzekerheden en mensen zijn in deze periode vaak eenzaam. De relatie tussen leeftijd en geluk is niet eenduidig. Sommige onderzoeken tonen aan dat je gelukkiger wordt naarmate je ouder wordt, andere beweren het tegenovergestelde. Volgens mij kun je niet zeggen dat je specifiek in een periode van je leven gelukkiger bent.’

Bent u zelf gelukkig?
‘Ja, absoluut. Het schrijven van dit boek heeft daar ook bij geholpen. Ten eerste maak ik zelf gebruik van de praktische toepassingen die ik erin beschrijf en ten tweede is geluk gewoon een leuk onderwerp om onderzoek naar te doen. Een van de manieren om gemakkelijk gelukkig te worden, is door andere mensen te helpen. Ik geef colleges over geluk en als studenten in hun cursusevaluatie zetten, “We zijn inderdaad gelukkiger geworden”, dan word je daar zelf natuurlijk ook weer gelukkig van.’

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen