Sinds 2012 bestaat er in het van oudsher linkse Nijmegen een extreemrechtse beweging: Zwart Front. Het is de enige organisatie in Nederland die uitgesproken fascistisch is. Waar staat deze beweging voor en wat houdt hun fascisme in? ANS ontmoette de vertegenwoordiger van Zwart Front Nijmegen en vroeg hem het zwarte hemd van het lijf.
Tekst: Vera Crienen
Foto’s: Tijs Sikma
Illustratie: Zwart Front
In zijn beroemde boek V for Vendetta stelt schrijver Alan Moore: ‘Fascism is like a hydra – you can cut off its head, but it’ll still turn up on your back doorstep in a slightly altered guise’. De opkomst van het rechts-extremisme in de afgelopen jaren lijkt deze uitspraak te onderbouwen. Sinds de vluchtelingencrisis laten Nederlandse rechts-extremisten zich vaker en duidelijker horen. Ze demonstreren tegen het opnemen van vluchtelingen of de bouw van een nieuw azielzoekerscentrum (AZC). Zwart Front doet regelmatig mee aan dit soort demonstraties, maar verschilt van andere extreemrechtse groepen door haar fascisme. Wat houdt dit fascisme in?
Nijmegen links bolwerk?
In een linkse stad als Nijmegen ligt het bestaan van een extreemrechtse organisatie als Zwart Front niet voor de hand. Ritchie, de vertegenwoordiger van Zwart Front Nijmegen, vindt echter dat vooral het centrum van Nijmegen links is. De omliggende buitenwijken en dorpen zijn volgens hem niet uitgesproken links of rechts. Zwart Front vindt hier meer aanhang; de meeste leden komen uit Lindenholt, Dukenburg of omliggende dorpen. ‘Ik kom zelf ook uit een multiculturele buitenwijk van Nijmegen’, zegt Ritchie. Hij ziet het kanaal als een scheiding tussen het linkse centrum en de rest van Nijmegen.
Toch is het linkse karakter van Nijmegen ook voor de leden van Zwart Front merkbaar. Laatst hebben ze actie gevoerd tegen een AZC in Gouda, maar in Nijmegen hebben ze niet gedemonstreerd tegen Heumensoord omdat de Nijmegenaren er niet op tegen waren. ‘Ik denk dan “De Nijmegenaren zullen vanzelf zien wat er gebeurt”’, zegt Ritchie. Als er echter plannen zouden zijn voor een AZC in Dukenburg of Wijchen, zou er volgens Ritchie waarschijnlijk meer tegenstand zijn. Daar wonen namelijk veel minder linkse mensen.
Het fascisme van Zwart Front
De eerste afdeling van Zwart Front is opgericht in Nijmegen in 2012. Naast Nijmegen is er nu ook een afdeling in Zuid-Holland en in Brabant. De naam van de beweging is afkomstig van de gelijknamige Nederlandse fascistische organisatie die actief was van 1934 tot 1941. Deze organisatie baseerde zich vooral op het fascistische Italië en niet zozeer op het nationaal-socialistische Duitsland. Het handjevol leden van het huidige Zwart Front Nijmegen komt elke maand samen en houdt demonstraties, bijvoorbeeld tegen de bouw van een AZC.
Zwart Front is de enige uitgesproken fascistische beweging in Nederland. Ze heeft niet alles blind gekopieerd van de Zwart Front-beweging van de jaren 30, maar alleen de principes die nu nog relevant zijn. ‘Ons fascisme is meer een wereldbeschouwing en niet zozeer een politieke ideologie’, vertelt Ritchie. ‘Wij vinden dat Nederlanders zichzelf los moeten koppelen van de consumptiemaatschappij en het individualisme’.
‘Ons fascisme is meer een wereldbeschouwing en niet zozeer een politieke ideologie.’
Ritchie vat het fascisme van Zwart Front samen als het streven naar een organisch gegroeide eenheid in de Nederlandse samenleving. Ze beschouwen de samenleving als een organisme. Ieder orgaan in het lichaam heeft een functie die het beste wordt vervuld als het gezond is en goed is afgestemd op de andere lichaamsdelen. Het hoofd is er om te denken en de handen om te werken. ‘Zo zien wij de samenleving ook’, legt Ritchie uit. ‘De politiek is er om te leiden en de arbeiders om te werken’. Dit creëert volgens Ritchie een natuurlijke harmonie.
Een grote instroom van immigranten met een vreemde cultuur kan volgens Ritchie een verstoring van die harmonie betekenen. ‘Je kunt het zien als een grote hoeveelheid vreemd bloed die in het lichaam wordt gepompt. Soms gaat dat goed, wanneer het bloedtype overeen komt, maar het kan ook fout gaan’, redeneert Ritchie. ‘Een grote instroom van vreemdelingen kan dus schadelijk zijn voor de samenleving’.
Racisme en antisemitisme
Jezelf nadrukkelijk fascistisch noemen, is behoorlijk controversieel. Het fascisme wordt vaak geassocieerd met racisme en antisemitisme. ‘Als organisatie kun je jezelf niet als racistisch propageren; dat is verboden. Wanneer ik echter persoonlijk word benaderd, heb ik geen probleem om te zeggen dat ik racistisch ben. Als ik mijzelf geen racist noem, doet een ander het wel voor mij’, verklaart Ritchie. Voor de leden van Zwart Front is deze eerlijkheid belangrijk. Ze willen zich afzetten tegen rechts-extremisten die hun racisme ontkennen. Ritchie noemt dat laf. ‘Wij zijn fascistisch en racistisch en daar zijn we trots op.’
‘Ik heb geen probleem om te zeggen dat ik racistisch ben.’
Is Zwart Front dan ook antisemitisch? Volgens Ritchie bestaan er verschillende standpunten ten opzichte van het Joodse volk binnen Zwart Front. ‘Er zijn zeker leden met antisemitische denkbeelden, daar ga ik niet over liegen’, vertelt hij. ‘Persoonlijk geloof ik niet in een Joodse samenzwering, maar ik vind wel dat ze oververtegenwoordigd zijn in zaken waar wij problemen mee hebben, zoals de financiële wereld’. Zwart Front heeft vooral moeite met de dubbele loyaliteiten die veel Joden er volgens hen op na houden. Naast loyaal aan Nederland zijn ze ook loyaal aan Israël, waardoor ze niet altijd de belangen van Nederland als eerste prioriteit zouden hebben.
Ontworteld
Zwart Front vindt dat er in de Nederlandse maatschappij een gebrek is aan nationale eenheid. De Nederlandse samenleving is etnisch, cultureel en religieus verdeeld. Volgens Zwart Front bestaat er geen harmonie. Mensen leven afzonderlijk van elkaar, vindt Ritchie. Ze hebben geen wortels en geen gezamenlijke identiteit. Dit wordt volgens Ritchie veroorzaakt door wat hij het modernisme noemt. ‘Dit modernisme reduceert de mens tot een consumptiemachine die leeft om te werken, te vreten en te sterven’, zegt Ritchie. ‘Dat is volgens ons niet de manier waarop een samenleving zou moeten functioneren.’
Een ander probleem ziet Zwart Front in het kapitalisme. De rijkste mensen zien zichzelf als wereldburger volgens Ritchie. Ze hebben een bedrijf in Amerika en hun geld staat op een Zwitserse bankrekening. Dit botst met de harmonie en eenheid in de samenleving die Zwart Front nastreeft. ‘We hebben niks tegen een kapitalistische bovenklasse, maar deze moet wel geworteld zijn in Nederland en de Nederlandse belangen behartigen. De onder- en middenklasse hebben dezelfde plicht’, licht Ritchie toe.
‘Geert Wilders is tegen immigratie omdat de immigranten intolerant zouden zijn en een gevaar vormen voor ons vrijheidsdenken. Het gaat Zwart Front om dieper liggende zaken.’
Om het gebrek aan harmonie en nationale eenheid op te lossen, zou het Nederlandse volk zich volgens Ritchie moeten scharen achter een gedeeld ideaal en gedeelde waardes. Het ideaal van Zwart Front zal echter niet snel harmonie in de Nederlandse samenleving brengen aangezien het grootste deel van de Nederlanders dit ideaal niet deelt.
Geert en het nieuwe extreemrechts
Zwart Front is een extreemrechtse beweging maar heeft veel kritiek op wat zij het nieuwe extreemrechts noemen. Hiermee bedoelen ze extreemrechtse groepen die niet gestoeld zijn op ‘oude’ extreemrechtse ideeën zoals Zwart Front, en zich vooral afzetten tegen immigratie en multiculturalisme. Volgens Ritchie gaat het nieuwe extreemrechts mee in de denkwijze van het modernisme. Dit staat voor het fascistische Zwart Front voor schadelijke waarden als individualisme en tolerantie die maatschappelijke eenheid in de weg staan. Het nieuwe extreemrechts volgt het narratief van gelijke rechten en minderheden. ‘Geert Wilders is bijvoorbeeld tegen immigratie omdat de immigranten intolerant zouden zijn en een gevaar vormen voor ons vrijheidsdenken. 
Het gaat ons om dieper liggende zaken. Wij kijken vooral naar de negatieve gevolgen van multicultuur en immigratie van vreemde culturen voor de nationale eenheid’, vertelt Ritchie. ‘In tegenstelling tot het nieuwe extreemrechts zien wij tolerantie als een kunstmatige lijm. Het veronderstelt eenheid, maar zorgt juist voor verdeeldheid. Volgens ons is alleen etnische homogeniteit een natuurlijk binding die eenheid garandeert’. Etnische homogeniteit staat echter niet gelijk aan gedeelde idealen en waarden.
Volgens Ritchie denkt Zwart Front anders over oplossingen voor diversiteit dan het populistische nieuwe rechts-extremisme. ‘Stel dat Wilders zijn zin krijgt en alle niet-westerse immigranten die mogelijk een terreurdreiging vormen, worden uit het land gezet, dan zijn onze problemen nog steeds niet opgelost. Dan bestaat er nog steeds een verdeeldheid binnen de samenleving die de nationale eenheid en harmonie in Nederland in de weg staat’. Zwart Front legt de schuld van deze verdeeldheid niet bij de immigranten maar bij de Nederlanders die het modernisme en individualisme hebben omarmd.
Marginaal
Het fascisme is nog niet dood. In de vorm van Zwart Front is een kop van de fascistische hydra weer opgedoken in Nederland. Omdat Zwart Front zich uitgesproken fascistisch noemt, stelt ze zich controversiëler op dan andere extreemrechtse organisaties. Ritchie erkent echter dat Zwart Front een marginale groep in de samenleving is. Het ideaal van een organisch gegroeide nationale eenheid in de Nederlandse samenleving is nog ver weg, omdat dit ideaal door heel weinig Nederlanders wordt gedeeld. Toch is Ritchie niet pessimistisch over de toekomst van het fascisme; ‘Alles wat nodig is, is een klein groepje mensen dat weet wat ze doet en waarom. Dit kan genoeg kan zijn om de hele wereld op zijn kop te zetten.’