Het nieuws staat er bol van, vluchtelingen vanuit het Midden-Oosten die oorlogsgeweld ontvluchten en migreren naar Europa op zoek naar een beter en veiliger bestaan. De lange tocht brengt sommigen in Nederland. Na een aanmeldingsproces in Ter Apel en binnenkort in Budel krijgen de asielzoekers te horen of ze een verblijfsvergunning krijgen of niet. Zodra ze deze wel krijgen, worden de vluchtelingen statushouder en worden ze onderverdeeld in verschillende gemeenten in Nederland. Nijmegen zal ook een groot aantal vluchtelingen opvangen. Wat gebeurt er allemaal in de stad om hulp te verlenen aan de vluchtelingen?
Gemeente Nijmegen
De gemeenteraad heeft op 9 september een gezamenlijke verklaring aan het College van Burgemeester en Wethouders gegeven, genaamd ‘Nijmegen gastvrij voor vluchtelingen’. Hierin staat dat alle Nijmeegse fracties niet zullen wegkijken voor de vluchtelingenproblematiek. De gemeente steunt particuliere en burgerinitiatieven en werkt nauw samen met de andere organisaties, zoals Stichting Gast. ‘Vluchtelingen die voor oorlogsgeweld of politieke vervolging hun land moeten verlaten, zijn welkom in de stad’, legt de gemeenteraad uit in haar gezamenlijke verklaring. Dat laat de gemeente al zien met de opvang van honderd Eritrese jongeren met een verblijfsvergunning. Het College maakt nu plannen om hen een onderdak te bieden in een oud SSHN-complex in Lent, maar daar moeten nog besluiten over genomen worden met onder andere woningcorporaties.
Dit jaar komen volgens de verklaring van de gemeenteraad driehonderd vluchtelingen met een verblijfsvergunning naar Nijmegen. Dit brengt een hoop vraagstukken met zich mee, waar de gemeenteraad en het College nog antwoorden op moeten vinden. Bijvoorbeeld met betrekking tot de huisvesting van deze migranten en het leren van de Nederlandse taal. De gemeenteraad roept de burgers op om te helpen. ‘Wij hebben als politieke partijen geen pasklare antwoorden op alle vragen die op ons afkomen. Maar we willen samen met bewoners werken aan oplossingen om de lastige vraagstukken op te lossen’, staat in de gezamenlijke verklaring.
Gisteren besloot het Centraal Orgaan opvang van Asielzoekers (COA) om een tijdelijke noodopvang in Nijmegen op te richten voor asielzoekers. Dit kamp zou moeten liggen op Heumensoord, waar normaal gesproken het tentenkamp voor de militairen tijdens de Vierdaagse ligt. De noodopvang biedt plaats voor drieduizend asielzoekers, die moeten wachten op de uitkomst van een juridische procedure of ze een verblijfsvergunning krijgen.
De gemeenten Nijmegen en Heumen reageerden positief op het voorstel van het COA. Burgemeester Bruls van Nijmegen benadrukt dat hij graag medewerking verleent: ‘We praten hier over mensen die huis en haard hebben moeten verlaten. Ik ben blij dat we als Nijmegen kunnen bijdragen aan het opvangen van deze mensen. Tegelijkertijd zullen wij als gemeente, samen met het COA, de vele vragen die er ongetwijfeld ook zijn, zo goed mogelijk beantwoorden.’ In de komende dagen wordt het paviljoen voor de vluchtelingen aangelegd. Binnen twee weken moeten de eerste vluchtelingen hun intrek nemen in de tenten op Heumensoord. Dit kamp blijft staan tot en met 1 juni volgend jaar. Bruls onderstreept wel dat de vluchtelingen die in het kamp worden opgevangen, niet allemaal in Nijmegen zullen blijven. De bedoeling is om de asielzoekers uiteindelijk onder te verdelen in reguliere asielzoekerscentra over heel Nederland.
COA Nijmegen 
Niet alleen heeft het COA er voor gezorgd dat er een noodopvang komt in Nijmegen, ook heeft het een vast asielzoekerscentrum (azc) in de stad in de voormalige Prins Hendrikkazerne. Voordat nieuwe vluchtelingen in aanmerking kunnen komen voor een plek in dit azc, moeten zij zich eerst aanmelden in een ontvangstlocatie. Deze bevinden zich in Ter Apel en tijdelijk nu in Budel. Daarna kunnen de asielzoekers in aanmerking komen voor een plaats in de voormalige kazerne in Nijmegen.
Het asielzoekerscentrum is sinds 1994 daar gevestigd. Daar is plaats voor 325 asielzoekers, die moeten wachten of ze een verblijfsvergunning krijgen of niet. Ondertussen hebben ze in de voormalige kazerne een tijdelijke plek om te wonen. In dit centrum zitten geen vluchtelingen die uitgeprocedeerd zijn of die al een verblijfsvergunning hebben. Het COA gaat onderzoeken of hier meer vluchtelingen kunnen worden opgenomen.
Stichting Gast
Stichting Gast vangt slechts uitgeprocedeerde asielzoekers op. Deze vluchtelingen hebben een procedure doorlopen, maar krijgen van de overheid geen verblijfsvergunning en moeten Nederland weer verlaten. Stichting Gast vangt de uitgeprocedeerden op en helpt ze met onderdak en voeding. De stichting draait volledig op donaties en inzet van vrijwilligers. Stichting Gast zal waarschijnlijk niet zoveel last hebben van de huidige vluchtelingenstroom, omdat de kans groot is dat de vluchtelingen uit Syrië namelijk wel een verblijfsvergunning krijgen. In de stroom van asielzoekers zitten natuurlijk ook mensen die uitgeprocedeerd raken, maar daarvan merkt de stichting nu nog weinig. De organisatie zit pas aan het einde van de rit als het gaat om het opvangen van vluchtelingen.
Een woordvoerder vertelt dat Stichting Gast nog geen extra maatregelen heeft genomen voor de toenemende asielzoekers: ‘We doen wat we moeten doen, we zijn altijd voorbereid. De stroom van uitgeprocedeerde asielzoekers gaat altijd door, ook met de huidige vluchtelingen uit het Midden-Oosten.’ De organisatie merkt ook niet dat het aantal burgerinitiatieven is gegroeid, maar dat komt omdat deze al vrij groot is. Mensen kunnen helpen bij Gast als vrijwilliger of met materiële hulp. De stichting zoekt nog mensen voor een collecteweek van 19 tot en met 24 oktober. In januari van dit jaar kreeg ANS een kijkje in de keuken van Stichting Gast. Voor de reportage daarover, klik hier.
Stichting Vluchtelingenwerk
Stichting Vluchtelingenwerk is een landelijke organisatie en zet zich in voor de vluchtelingen die een verblijfsvergunning krijgen en worden verdeeld in heel Nederland. Deze stichting zit ook in Nijmegen. Inge Gijsbers, woordvoerder van Stichting Vluchtelingenwerk Oost-Nederland, vertelt dat de organisatie nu nog niet veel merken van de Syrische vluchtelingenstroom. ‘Eerst moeten de vluchtelingen een aanmeldingsproces afleggen, alvorens ze een vergunning krijgen en worden verdeeld over de gemeenten in Nederland. Deze vluchtelingen komen denk ik pas over een half jaar in Nijmegen terecht.’
De stichting merkt wel al dat veel mensen zich aanmelden als vrijwilliger om de asielzoekers die komen gaan te helpen. ‘Deze vrijwilligers worden vooral ingezet om de vluchtelingen met vergunning wegwijs te maken in Nijmegen voor een periode van acht maanden’, aldus Gijsbers. Na deze periode moeten de vluchtelingen op eigen benen kunnen staan, maar als dat nog niet lukt, kan de periode met nogmaals acht maanden worden verlengd. Ook worden de vrijwilligers ingezet om de vluchtelingen met vergunning te begeleiden met hun inburgeringscursus door middel van taalbegeleiding. Vrijwilligers en donaties zijn altijd welkom bij Stichting Vluchtelingenwerk, maar de stichting accepteert geen materiële hulp. Het enige wat de organisatie doet is vrijwilligers werven en deze inzetten om de kersverse bewoners van Nijmegen zo snel mogelijk te laten inburgeren in de Nijmeegse samenleving.