Van woensdag 4 tot en met zondag 8 november vond de eerste editie van het Dutch International Science Film Festival plaats in het LUX. Vijf dagen lang werden met het thema ‘licht’ allerlei wetenschapsfilms, praatjes, voorstellingen en demonstraties vertoond. ANS nam op vrijdag een kijkje.
Tekst: Pim ten Broeke
Foto’s: Mike Ruth
The Visit – An Alien Encounter
The Visit – An Alien Encounter is een film van de Deen Michael Madsen. In het programmaboekje stond een inleidend praatje en een vragensessie met sterrenkundige Lucas Ellerbroek aangekondigd. De inleiding wordt echter niet door de sterrenkundige verzorgd. In de film wordt in detail aan specialisten gevraagd hoe de wereld zou reageren als aliens de aarde zouden bezoeken. Wetenschappers praten, tot hilariteit van het publiek, bloedserieus tegen een fictieve alien. Verschillende interessante kwesties komen aan bod, bijvoorbeeld de vraag hoe de overheid ons bij een alien encounter zou moeten inlichten zonder dat er paniek uitbreekt. Een ander interessant dilemma in de film is de vraag wie woordvoerder zou moeten worden als aliens onze planeet zouden bezoeken.
Het meest opmerkelijke gedeelte bij The Visit is het moment waarop een wetenschapper het eerste contact legt, door het hypothetische ruimteschip te betreden. Om zichzelf te beschermen tegen chemische stoffen, trekt hij een enorm oranje pak aan, dat nog het meeste weg heeft van een grote wortel. De hele film zit je te wachten op een glimp van hoe zo’n alien er dan uit zou moeten zien, maar daarin word je helaas teleurgesteld. De film eindigt met reacties van onbegrip op het vertrek van de aliens. ‘Misschien vonden ze het hier niet leuk?’ Tja, misschien konden onze buitenaardse vrienden een welkomwoord van een enorme wortel wel niet zo waarderen.
Na afloop van de film hebben bezoekers de mogelijkheid vragen te stellen aan sterrenkundige Lucas Ellenbroek. Gevraagd wordt bijvoorbeeld of Ellenbroek zelf gelooft in buitenaards leven, waarop hij antwoordt dat hij denkt dat de kans daarop zeker aanwezig is.
Big Ideas: Koen van Mensvoort
De lage opkomst bij de lezing van Koen van Mensvoort zegt niets over de kwaliteit van het programma. De wetenschapper, filosoof en kunstenaar houdt een boeiende lezing. Van Mensvoort maakt ongeveer veertig minuten lang reclame voor de producten uit zijn ‘Nano Supermarket’. Van Mensvoort heeft er zijn werk van gemaakt om telkens na te denken over technieken die over tien jaar op de markt zouden kunnen komen. De producten zijn gemaakt met nanotechnologie en ze zijn, naast surrealistisch, vooral hilarisch. Hij vertelt bijvoorbeeld over de Energy Belt, waarbij je je smartphone kan opladen met je eigen buikvet. Daarnaast kun je in de toekomst, als het aan hem ligt, met het ‘twitterimplantaat’ de hele dag je medische condities aan de wereld kenbaar maken, en deze is ‘ook nog eens gratis van de zorgverzekeraar!’.
Van Mensvoort weet zijn futuristische producten met veel humor en enthousiasme aan de man te brengen. Hij is een enorm voorstander van technische ontwikkeling, maar vindt dat we ook moeten stilstaan bij de ethische kant ervan. Wat zal er bijvoorbeeld gebeuren als we vlees op ons eigen lichaam kunnen kweken, of op de zondagochtend een hapje Lady Gaga kunnen nemen? Aan het einde van zijn voorstelling geeft hij zijn boek ’45 kweekvlees producten die je nog niet kunt koken’ aan de enige man in de zaal zonder mobiele telefoon, de door hem uitgeroepen ‘held van de avond’.
Licht en Magnetisme: een briljante combinatie
Theo Rasing, hoogleraar Natuurkunde aan de Radboud Universiteit, geeft in een klein zaaltje, tegenover een klein publiek, een college over de toepassing van licht op magnetisme. Het thema is dan misschien licht, de kost die we voorgeschoteld krijgen is dat zeker niet. De bezoeker wordt verwacht al aardig thuis te zijn in het magnetisme, de kwantum mechanica, fotonisch kristallen en nanoschalen. Desondanks weet Rasing het publiek het een en ander bij te brengen over wat licht nou precies is (golven én deeltjes) en over de toepassing van licht op kleine magneten, die kunnen worden gebruikt als opslag van data. Het festival biedt zo ook voor de meest verlichte geesten onder ons uitdaging.
Mucilaginous Omniverse
Mucilaginous Omniverse is een bijzondere audiovisuele performance van kunstenaars Evelina Domnitch en Dmitry Gelfand. Minutenlang gebeurt er niets in de donkere zaal en is alleen het gebrom van een monitor te horen. Dan slaat zachtjes een gong en verschijnen er een soort belletjes op een groot scherm. 
Terwijl de muziek zachtjes aanzwelt, bundelen de belletjes op het scherm zich en vormen ze allerlei figuren, die nog het meeste weg hebben van bijenkorven. Het is een prachtig, mystiek effect en het publiek kijkt zwijgzaam toe hoe de druppels van kleur wisselen en elkaar af en toe afstoten.
Na afloop van het optreden, dat ongeveer een kwartier duurt, is er tijd voor vragen. De techniek achter deze kunst is bijna net zo lastig als het uitspreken van de naam van de voorstelling, maar toch wordt dit begrijpelijk uitgelegd door de kunstenaars. Zij vertellen dat de siliconendruppels bewegen op geluidsgolven en worden aangestuurd door stroboscopisch licht. De Russische gongspeler sluit af met de metafysische constatering dat, zoals een Indiase wijsgeer eens stelde, de gong God is.
Conclusie
Het programma van InScience was gevarieerd en kwalitatief erg goed. De onderdelen zijn voor studenten goedkoper gemaakt en zijn zo betaalbaar. Voor twintig euro kun je een dagpas aanschaffen. De voertaal is de hele avond Nederlands, wat het festival helaas minder toegankelijk maakte voor internationale studenten. Het festival voegt al met al veel toe voor studenten die geïnteresseerd zijn in de combinatie van wetenschap en kunst en biedt daarnaast een nieuwe ervaring voor mensen die daar minder bekend mee zijn.