Home CultuurANS kijkt ANS kijkt: Klass (2007)

ANS kijkt: Klass (2007)

door Redactie

Confronterend en angstaanjagend realistisch. Dat is Klass, een Estse film uit 2007, geregisseerd door Ilmar Raag. Schietpartijen op scholen zijn tegenwoordig aan de orde van de dag in onze verknipte wereld. Met het absurde jaar 2016 in het achterhoofd – Donald Trump als presidentskandidaat in de VS, terroristische aanslagen in Europa,  Navarone Foor speelt voor Vitesse – is deze negen jaar oude productie vandaag de dag nog steeds relevant. Klass toont op razend knappe wijze de dikwijls lugubere geschiedenis achter schoolschutters.

Internationaal bekroond
Wat valt er te vertellen over Estland? Het is een Baltische staatje tussen Rusland en Letland gepropt. De hoofdstad, Tallinn, is gelegen aan de Finse Golf en wielrenner Rein Taaramäe wist afgelopen jaar een etappe te winnen in de Ronde van Italië. Daarmee houdt mijn Wikipedia-kennis over dit kleine land op. Een bekendere naam uit Estland is Ilmar Raag. De columnist, filmmaker en regisseur maakte enkele telefilms, om in 2007 te debuteren op het witte doek. Met zijn productie Klass won Raag verschillende internationale filmprijzen, onder andere in Tsjechië en Polen.

Klass neemt je mee naar een middelbare school in Estland. De 16-jarige Joosep wordt gepest door zijn hele klas. Aanstichter van de constante pesterijen is een jongen genaamd Anders. Samen met zijn vriendengroep zet hij de rest van de groep op tegen Joosep. Enkel Kaspar komt op voor de getergde Joosep, tegen de wil in van zijn klasgenoten. Een aantal hevige vechtpartijen en verwondingen later is het duidelijk dat Kaspar en Joosep er alleen voor staan. Ondanks het herhaaldelijke verzoek van Joosep hem niet te verdedigen, geeft Kaspar niet op. De pesterijen van Anders en zijn vrienden gaan echter van kwaad tot erger, iets wat de slachtoffers aan den lijve ondervinden. Het tweetal besluit uiteindelijk om zich op brute wijze te revancheren.

Taalcursus Ests niet vereist
Filmmaker Raag zet in Klass in op het confronterende realisme van pesten. De vechtpartijen en de constante dreiging om in elkaar geslagen te worden zijn duidelijk voelbaar voor de kijker. De grauwe kleuren van troosteloze gebouwen uit het Sovjettijdperk zorgen voor een grimmige sfeer. De sjofele meubels, de gammele flatjes, het draagt allemaal bij aan de uitstraling van de ’alledaagsheid’ van Klass.

Een ander belangrijk element in de film is de taal. Het Ests van de gemiddelde Nederlander is matig, maar de gesprekken komen niet gekunsteld over. Het script wordt niet opgedreund, en door de vlotte en boerse uitspraak komt de film realistisch over. Qua cameratechniek maakt Raag optimaal gebruik van het kikvorsperspectief. Vanuit het oogpunt van Joosep, tijdens de zoveelste keer dat hij in elkaar wordt getrapt, lijken de pestkoppen groter en imposanter. Bij het filmen van veel scènes valt op dat de camera niet stilstaat maar lichtjes beweegt. Hierdoor krijgt de kijker het idee dat hij een omstander is.

Arrogante rotkop
De film roept in het eerste halfuur vooral medelijden op voor Joosep en Kaspar en wraakgevoelens jegens Anders, die overigens sterk wordt neergezet door Lauri Pedaja. Zelfs de arrogante rotkop heeft hij mee. Naarmate de pesterijen verergeren verbittert de kijker bij het zien van het sociale isolement waarin Joosep en Kaspar terechtkomen. De totale onrechtvaardigheid en wanhoop bij de jongens is heel aangrijpend.

Klass is een ’schoolvoorbeeld’ van een schoolschutter-verhaal. De pesterijen, het onbegrip en de woede legt Raag knap vast in een grimmige sfeer. De alledaagsheid wordt benadrukt door het onverstaanbare, platte Ests en het verfomfaaide en troosteloze decor. Na de bloederige finale beseft de kijker de boodschap van Raag; pesten gebeurt dagelijks op scholen, overal ter wereld. Laat de Joosep’s en Kaspar’s van deze wereld alsjeblieft niet alleen staan in hun strijd. In een verknipte maatschappij als de onze gebeurt dit helaas maar al te vaak.

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen