Nadat ze een aantal meer ernstige films hebben gemaakt, zijn Joel en Ethan Coen met Hail! Caesar zoals vanouds de weg ingeslagen van de doldwaze komedie. Opnieuw bestaan de personages voornamelijk uit onbekwame randdebielen. Terwijl de film in eerste instantie slechts een flauwe satire over Hollywood lijkt te zijn, kun je in hun nieuwste film naast veel lachen ook prima peinzen over een diepere laag.
Incapabele idioten
Eddie Mannix (Josh Brolin) is zowel studiobaas van het fictieve Capitol Pictures als doeltreffend ‘fixer’ voor zijn idiote personeel. Bekwaam maar met grote tegenzin helpt hij acteurs uit de brand om te voorkomen dat hun blamages naar de roddelpers lekken. Onder zijn hoede bevindt zich onder andere de zwangere en ongetrouwde actrice DeeAnna Moran. Het lijkt net een zakendeal wanneer hij DeeAnna meeneemt naar een bevriende accountant in een donker kantoortje ergens in de diepe krochten Los Angeles. Terwijl de arme man rustig zijn plannetje uitlegt, probeert de platvoers spelende Scarlett Johansson met een zware rokersstem hem ook nog eens te versieren. Het zal niemand verbazen dat de zich schuldig voelende studiobaas geregeld biecht en een keertje gaat lunchen met een ronselaar van Lockheed, van wie hij een werkaanbod krijgt waar hij constant over twijfelt.
Klunzige Clooney
Voor de overdreven serieuze Mannix is het studioleven in het Hollywood van de vroege jaren 50 verre van plezierig. Bovenop zijn gebruikelijke vermoeiende fix-werk, wordt tot overmaat van ramp topacteur Baird Whitlock (George Clooney) ontvoerd. Hij speelt als officier de glansrijke hoofdrol in een typisch Romeinenepos van deze tijd (verrassend getiteld ‘Hail! Caesar’), waarin Jezus uiteindelijk de grote verlosser blijkt te zijn.
Clooney past perfect in de rol van een klunzig acteur. Al vaker speelde hij in films van de Coen-broers de ultieme sukkel, die hem overigens ideaal vinden voor zo’n rol: ‘We love it when he’s playing an idiot for us, which George is so great at‘, aldus broer Joel. Na de ontvoering van deze domkop krijgt Mannix een belletje van ‘The Future’, een organisatie die losgeld vraagt voor Whitlock en vreemd genoeg weigert prijs te geven wat hun precieze doel is. Een bizar avontuur volgt, waarin de pogingen van Mannix om hem terug te krijgen een serie kenmerkende, komische Coen-misverstanden oplevert. Om met een personage uit Burn After Reading (2008), een andere film van de talentvolle filmmakers, te spreken: ‘Jesus, what a clusterfuck.’
Droogkloterige diepte
De vorige dwaze komedie over een stel idioten die uit de Coen-koker komt, Burn After Reading, is al weer 8 jaar oud. Samen met O Brother, Where Art Thou (2000) en Intolarable Cruelty (2003) vormt deze film volgens George Clooney de zogenaamde ‘Idiot Trilogy’. Zonder dat ze het zelf doorhebben, zijn de personages hierin grote debielen die zichzelf dankzij hun eigen falen constant in de problemen helpen. Neem nou de door Clooney zelf gespeelde Whitlock, die al stuntelent zijn te lang uitgerekte, epische filmmonologen opdreunt. ‘Goddammit‘, vloekt hij hardop nadat hij zijn speech gericht aan Jezus op het einde verneukt. Het verbaast je eigenlijk niets dat deze faalhaas wordt ontvoerd. Op een dergelijke droogkloterige manier brengen de regisseurs volop menselijke missers in beeld, wat zorgt voor kunstwerkjes die op de grens liggen tussen slapstick en zwarte humor.
Is Hail! Caesar dan slechts een genrefilm van het type ‘Coen’, of schuilt er nog een diepere laag onder alle geestigheid? Bij deze filmmaker-broeders weet je het nooit helemaal zeker. Vooral in een van hun meest geniale werken, The Big Lebowski (1998), is het in feite onmogelijk om diepere boodschap aan te treffen. Het geestige portret van een luie, drugsgebruikende ‘dude’ die het leven niet zo serieus neemt, laat eerder een way of life zien dan een filosofische grondslag. Ook in de nieuwste film van het tweetal is niet meteen wijsgerige diepte te vinden, ook al heeft broer Joel filosofie gestudeerd. Opnieuw zien we in Hail! Caesar eigenlijk voornamelijk een soort way of life – het aanrommelen en fixen in de filmwereld – van de figureren die in en rond een Hollywood-filmstudio leven. Toch kun je als je goed oplet met een beetje moeite een dieper, godsdienstig thema ontwaren: Mannix gaat immers biechten, de film in een film gaat over een Jezus en religeuze leiders wordt om advies over deze film gevraagd.
Liefdevol vergrootglas
Hail! Caesar wordt door recensenten de meest komische film van de Coen-broers genoemd. Dit betekent niet per se dat je de personages alleen maar kan uitlachen. Joel zei ooit: ‘You love all your characters, even the ridiculous ones. You have to on some level; they’re your weird creations in some kind of way. I don’t even know how you approach the process of conceiving the characters if in a sense you hated them.‘ Hoe incapabel de inwoners van het idiote Hollywood van begin jaren 50 zijn, ergens lijken de randdebielen wel op ons. Misschien is dit wel de boodschap die in elke Coen-film terugkomt en die in Hail! Caesar nog eens extra wordt uitvergroot. Om met een van de onbelangrijkere, maar toch goed observerende personages te spreken: ‘This is a drama, a real life drama.‘