Deze week is duidelijk geworden dat de aanwezigheidsplicht voor bachelor- en masterstudenten aan de Faculteit der Letteren mogelijk wordt aangescherpt. In juli wordt hierover gestemd.
Tekst: Floor Toebes
Opleidingscoördinatoren en docenten van de Faculteit der Letteren zijn deze week ingelicht over plannen omtrent de aanwezigheidsplicht. In de afgelopen Facultair Gezamenlijke Vergadering (FGV) zou besloten zijn om de regeling met ingang van het nieuwe collegejaar te veranderen.
De situatie nu
Sinds september 2018 geldt er een aanwezigheidsplicht aan de letterenfaculteit. Per vak kan gekozen worden of aanwezigheid verplicht is. Dit kan worden vereist voor zowel werk- als hoorcolleges. Als de aanwezigheidsplicht geldt, houdt dit in dat de student minimaal vijftig procent van de colleges aanwezig moet zijn, anders verliest hij het recht op een tentamen. Om het recht op een tweede gelegenheid te behouden, moet de student minimaal tachtig procent van de colleges aanwezig zijn. Of er bij een vak aanwezigheidsplicht geldt, moet vermeld worden in de Onderwijs- en examenregeling (OER). Een opleiding kan dus per vak kiezen of ze de aanwezigheidsplicht wil hanteren.
De aanwezigheidsplicht is ooit ingevoerd omdat uit meerdere onderzoeken bleek dat er een verband bestaat tussen de aanwezigheid in colleges en de studieresultaten van studenten. Bij de studie Nederlandse taal en cultuur geldt bijvoorbeeld bij bijna alle vakken momenteel de aanwezigheidsplicht. Opleidingscoördinator Jos Muijres beaamt dat er inderdaad een verband is tussen de aanwezigheid van studenten in colleges en hun studieresultaten. Volgens hem zijn veel docenten om die reden tevreden met de huidige aanwezigheidsplicht-regeling.
Voorstel
De nieuwe aanwezigheidsplicht zou net zoals de huidige aanwezigheidsplicht per vak wel of niet gelden. Met een nieuwe regeling zouden er twee grote veranderingen doorgevoerd worden: ten eerste zouden docenten mogen kiezen om geen aanwezigheidsplicht te hanteren en daarnaast zouden de consequenties worden aangescherpt. Muijres en andere opleidingscoördinatoren kregen te horen dat studenten boven de tachtig procent aanwezig moesten zijn bij vakken met aanwezigheidsplicht. Als studenten minder dan tachtig procent aanwezig zijn, verliezen zij niet alleen hun recht op een herkansing, maar ook hun recht op het tentamen.
Volgens Peter-Arno Coppen, voorzitter van de examencommissie van de Faculteit der Letteren, heeft het faculteitsbestuur nog helemaal geen beslissing genomen over de aanwezigheidsplicht. Deze zou pas in juli 2019 genomen worden. Opleidingscoördinatoren en docenten zijn dus onjuist geïnformeerd. Dit is kwalijk: voor opleidingen met veel vakken met aanwezigheidsplicht heeft een verandering in de regeling veel impact.
Wat gaat er gebeuren?
De examencommissie heeft in januari 2019 geadviseerd de huidige regeling te veranderen. De aanwezigheidsplicht is namelijk wettelijk gezien een voorwaarde om een tentamen te halen. ‘Een student moet aanwezig zijn omdat je daarmee laat zien dat je over capaciteiten beschikt die tot de leerdoelen van de cursus horen’, legt Coppen uit. Om deze reden is het ook mogelijk om geen aanwezigheidsplicht te hanteren in het geval dit niet aansluit met de leerdoelen die in de OER staan.
‘Toen ons voorstel in februari tijdens de FGV gedaan werd, waren er geen bezwaren’, vertelt Coppen. ‘Pas in de afgelopen vergadering, met de opleiding-specifieke uitwerking, hebben twee opleidingen bezwaar gemaakt op het voorstel en gaven ook een aantal opleidingscommissies aan dat ze nog niet instemmen met het plan.’ Het grootste bezwaar zou de hoogte van het percentage zijn. De onderwijsdirecteur heeft voorgesteld om tachtig procent aan te houden. Volgens velen is dit echter een te hoog percentage.
Met de huidige regeling wordt er volgens Coppen gemeten met twee maten: ‘waarom is een student met vijftig procent aanwezigheid wel capabel genoeg voor het tentamen, maar pas met een aanwezigheid van tachtig procent of meer ook competent voor het hertentamen?’ Om deze reden heeft de examencommissie voorgesteld om één percentage te hanteren, in plaats van twee. Hoe hoog dit percentage wordt, is nog maar de vraag. Momenteel wordt daarover nog gediscussieerd. In juli 2019 doen de onderwijsdirecteuren een voorstel voor een nieuwe vorm van aanwezigheidsplicht waarover dan zal worden gestemd.