Onder leiding van de toen in Nijmegen gevestigde professor Asifa Majid heeft een groep van zesentwintig taalwetenschappers de afgelopen tien jaar onderzoek gedaan naar de beschrijving van zintuiglijke ervaringen in twintig verschillende talen, verspreid over de wereld. De resultaten laten zien dat de rangschikking die normaal gesproken wordt toegeschreven aan de menselijke zintuigen, helemaal niet zo vanzelfsprekend is als werd gedacht.
In geuren en kleuren 
In het gerenommeerde Amerikaanse tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences beschrijft de groep onderzoekers hoe het in verschillende talen drastisch kan verschillen hoe makkelijk over verschillende zintuiglijke waarnemingen kan worden gesproken. Dit toetsten ze door naar verschillende taalgebieden af te reizen en dezelfde verzameling aan kleuren, vormen, texturen, geluiden, geuren en smaken voor te leggen aan verschillende proefpersonen. Zo bleek bijvoorbeeld dat men in het Farsi de verschillende basissmaken veel beter kan onderscheiden dan in het Engels, wat de auteurs toeschrijven aan een verschil in eet- en kookculturen.
Texturen boven kleuren in Ghana
Mark Dingemanse, werkzaam aan het Centre for Language Studies aan Letterenfaculteit en het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, deed in Ghana onderzoek naar de taal Siwu. Daar bleek dat Siwu-sprekers veel minder belang hechten aan kleur dan mensen die Nederlands of Engels spreken, maar veel meer aan textuur. ‘Tijdens de proef bleek dat ze het saai vonden om kleuren te omschrijven, maar bij het omschrijven van de texturen leefden ze op. Daar bleken ze ook veel beter in te zijn.’ Dingemanse wijt dit verschil aan de verschillende culturen. ‘De Ghanese Mawu, de sprekers van het Siwu, houden zich veel bezig met handwerk als het vlechten van manden en het bereiden van palmolie. Daardoor is het waarschijnlijk belangrijk dat zij texturen beter kunnen omschrijven. Als je elke dag zou werken in een schuurpapierfabriek, word je ook vanzelf beter in het beschrijven van texturen.’
Cultuur beïnvloed door zintuigen
De consequenties van het onderzoek zijn volgens Dingemanse groot. ‘Het was op zich geen gek idee om te denken dat de hiërarchie van zintuigen die wij gewend zijn universeel is. Zo heeft hersenonderzoek laten zien dat een groter deel van onze hersenen toegewijd is aan het zicht dan aan de tastzin.’ Toch laat empirisch onderzoek nu dus zien dat die hiërarchie helemaal niet zo vanzelfsprekend is. ‘Ons vergelijkende onderzoek toont aan dat elke taal zijn eigen accent kan leggen als het om de zintuigen gaat. Hoe je over waarneming communiceert blijkt voor een groot deel afhankelijk te zijn van de cultuur waar je je in bevindt, en van het soort ervaringen waarmee je wordt geconfronteerd in je leven.’
