Duizendpoten hebben maar tientallen poten, er zitten meer bacteriën in je mond dan mensen op aarde en als je je rechteroog sluit kun je nooit over je rechterschouder kijken. In Wist je dat lees je weetjes waarvan je niet wist dat je ze wilde weten. Deze keer: Wist je dat… Halloween al duizenden jaren oud is?
Tekst: Celis Tittse
Tegenwoordig is Halloween een grote commerciële toestand, wat vooral booming is in Amerika. De mensen in de Verenigde Staten consumeren bijvoorbeeld een vierde van haar totale snoepinname per jaar tijdens dit feest. Maar in tegenstelling tot wat veel mensen denken, komt Halloween oorspronkelijk niet uit Amerika.
Viering van versmolten werelden
Het feest heeft zijn wortels in de Keltische cultuur van Noordwest-Europa, nog voor de geboorte van Christus. Op 1 november vierden de Kelten de start van hun nieuwe jaar; het einde van de oogsttijd en begin van de donkere dagen. Hiervoor ontstaken zij grote vuren en dansten in kostuums van dierenhuiden rond het vuur. Op de vooravond van hun nieuwe jaar geloofde men dat de dodenwereld en de wereld der levenden versmolten, zodat de doden zich onder de levenden waarden.
Toen de Romeinen in de eerste eeuw na Christus in contact kwamen met deze traditie, zagen zij wel potentie in de viering. Ze reduceerden de Keltische gebruiken tot een dodenherdenking en voegden aan een feest de Romeinse godin Pomona van het fruit en bomen toe, die geassocieerd werd met de appel. Vandaar dat appels met Halloween tegenwoordig een terugkerend thema zijn.
Alholowmesse
Dit was echter niet de laatste verandering aan Halloween. Want niet alleen de Romeinen hadden last van overneemstrategieën, christenen in de achtste eeuw hadden er ook een handje van. Paus Gregorius III nam het feest over en noemde het Allerheiligen. Voor het christelijke jasje vereerden men alle heiligen en martelaars, die in naam van het geloof gestoven waren. De dierenhuiden vanuit de Keltische cultuur gingen de kast en men verkleedde zich als een heilige, duivel of engel. De avond van Allerheiligen heette in die periode in het middel-Engels Alholowmesse , wat verbastert raakte tot het Engelse Halloween.
In de nacht van Allerheiligen werd het voor arme christenen gebruikelijk om te bedelen om eten, geld en krentenbrood, het zogenoemde zielenbrood. Dit deze zij in ruil voor een gebedje voor een overledene, zodat die korter in het vagevuur zou verblijven. Dit werd voornamelijk door kinderen opgepakt en jonge vrouwen die een man zochten. Deze activiteiten lijken verdacht veel op het hedendaagse trick-or-treat, al is het gebed erop verdwenen.
Macabere viering
Halloween was in de achttiende eeuw vooral hip in het huidige Verenigd Koninkrijk en werd overzees genomen naar ‘The New World’: het hedendaagse Noord-Amerika. Door het strenge protestantisme in de koloniën veranderde het karakter van de feestdag. De protestanten hadden het niet zo op heiligen en overledenen, dus verschoof de nadruk naar het vertellen van verhalen en het vieren van feestjes met bekenden. De protestante autoriteiten drongen aan om het macabre-element uit het feest te bannen, en met succes. Pas in het midden van de negentiende eeuw brachten een golf van Katholieke Ierse immigranten de karakteristieke elementen van Halloween, zoals wij het kennen, weer terug.
Denk dus wanneer je in een te strak kostuum staat en er een Halloweensnoepje aan je gehemelte blijft plakken, aan de gigantische geschiedenis die aan dat snoepje bungelt.