Home Opinie & AchtergrondHet Issue Het Issue: De abortuspil bij de huisarts

Het Issue: De abortuspil bij de huisarts

door Redactie

In deze rubriek staat iedere editie een ander issue centraal dat de gemoederen flink bezighoudt. Deze editie: de abortuspil bij de huisarts.

Tekst: Aaricia Kayzer en Max Wolf
Illustratie: Anne Rombouts

Dit artikel verscheen eerder in de zesde editie van ANS.

Elk jaar kiezen ongeveer dertigduizend vrouwen in Nederland voor een abortus. Abortussen mogen worden uitgevoerd sinds 1984, toen de Wet afbreking zwangerschap werd ingevoerd. Inmiddels kunnen vrouwen terecht in een van de elf abortusklinieken in Nederland. Tot negen weken na de laatste menstruatie kan een zwangerschap ook worden afgebroken met behulp van een abortuspil. Rond de negende week is een embryo ongeveer anderhalve centimeter groot, dat is vergelijkbaar met het formaat van een framboos. De abortuspil bestaat eigenlijk uit twee pillen: de eerste zorgt ervoor dat de werking van het zwangerschapshormoon stopt, de tweede zorgt voor samentrekkingen van de baarmoeder, waardoor het embryo wordt afgestoten. Dit gaat gepaard met flinke krampen en bloedingen. Deze pillen zijn momenteel beschikbaar bij abortusklinieken. In de afgelopen jaren is gepleit voor de verkrijgbaarheid van deze pillen bij de huisarts. ANS buigt zich daarom over de voor- en tegenargumenten voor de beschikbaarheid van de abortuspil.

Issue Abortuspil groot

Rebecca Gomperts, directeur feministische organisatie Women on Waves
‘Ik ben het er volledig mee eens dat de abortuspil verkrijgbaar moet zijn bij de huisarts. Zij kunnen deze behandeling makkelijk uitvoeren, omdat zij vrouwen ook al begeleiden bij een miskraam. In essentie is een abortus een kunstmatig opgewekte miskraam, dus hier kan de huisarts zonder extra scholing bij helpen. Wel vind ik het jammer dat het huidige wetsvoorstel ruimte open laat voor artsen die een behandeling op morele grond willen weigeren. Gelukkig is een arts in zo’n situatie verplicht om een patiënt door te verwijzen naar een collega.

‘Het is niet zo dat de toegankelijkheid tot deze zorg ertoe leidt dat vrouwen sneller voor een abortus kiezen. Vrouwen beslissen of ze een abortus willen en zoeken dan bijpassende hulp, niet andersom. De drempel zou wegens de makkelijke verkrijgbaarheid volgens sommigen lager worden, maar dat vind ik onzin. Het haalt juist veel onoverkomelijke barrières weg, zoals moeilijk overbrugbare afstanden of een veelvoud aan doorverwijzingen. Momenteel zijn er namelijk maar weinig abortusklinieken in Nederland. Een vrouw uit Zeeland moet daardoor helemaal naar Rotterdam voor een abortus. De situatie wordt nog lastiger wanneer zij bijvoorbeeld een gewelddadige partner heeft die er niet vanaf mag weten. Een pil bij de huisarts vergemakkelijkt het proces voor vrouwen in zulke penibele omstandigheden. Door het beschikbaar stellen van een abortuspil bij de huisarts wordt de zorg toegankelijker en makkelijker bereikbaar.’

‘Huisartsen die zo’n pil gaan verstrekken, moeten bijscholing krijgen.’

Nina Willemse, abortusarts en lid van het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NVGA)
‘Op het eerste gezicht lijkt het me een goed idee om de abortuspil beschikbaar te maken bij de huisarts.Veel vrouwen vinden het heftig om naar een abortuskliniek te gaan. De huisarts kan toegankelijker zijn. Toch zijn er ook vrouwen die absoluut niet naar de huisarts willen, bijvoorbeeld omdat ze een slechte band met hem hebben. Ook kan het zijn dat ze juist een goede band met de huisarts hebben, maar zoiets persoonlijks als een ongewenste zwangerschap niet willen delen. Dan gaan ze liever naar een abortuskliniek. Zodra vrouwen behandeld zijn bij een kliniek, willen ze het hele proces vaak zo snel mogelijk achter zich laten. Dan komen ze niet terug voor een vervolggesprek over bijvoorbeeld anticonceptie. Een huisarts kan hier een verschil in maken, omdat hij patiënten vaker ziet en op een later moment terug kan komen op de ingreep.

‘Ik merk wel dat niet alle huisartsen genoeg weten over abortussen. Huisartsen die zo’n pil gaan verstrekken, moeten daarom bijscholing krijgen. Als beroepsgroep hebben we een opleidingsplan opgesteld waarin staat dat abortusartsen van alle gebruikte medicatie moeten weten wat het doet. Ik vind dat dit ook voor huisartsen moet gelden. Dat de arts kennis van zaken moet hebben, geldt natuurlijk voor alle medische ingrepen.

‘Een nadeel van het voorstel is dat huisartsen het verstrekken van de abortuspil kunnen weigeren op basis van morele bezwaren of geloofsovertuigingen. Dat vind ik heel kwalijk, omdat je een vrouw nooit kunt dwingen om een kind op de wereld te zetten.’

‘Door gebrek aan ervaring krijgen vrouwen bij de huisarts misschien niet de juiste medische en emotionele steun.’

Kim ten Berghe, journalist voor verschillende christelijke weekbladen zoals Het Zoeklicht
‘Ik ben geen voorstander van abortus, dus ook niet van de abortuspil bij de huisarts. Met betrekking tot de ouders maak ik me over twee dingen zorgen. Bij een beslissing die zo belangrijk is als het beëindigen van een menselijk leven, is een drempel wenselijk. Ik ben bang dat de beschikbaarheid van de pil bij de huisarts de drempel verlaagt, waardoor mensen impulsbeslissingen nemen waar ze later spijt van krijgen. Daarnaast vrees ik dat de toenemende toegankelijkheid van de abortuspil ervoor zorgt dat mensen de behandeling onderschatten. De abortuspil is een kunstmatige miskraam en de bloedingen en krampen die daarmee gepaard gaan, zijn heel heftig. Dit kan een aantal uren of zelfs langer dan een dag duren. Door gebrek aan ervaring krijgen vrouwen bij de huisarts misschien niet de juiste medische en emotionele steun. Daarnaast is het besef dat een menselijk leven wordt beëindigd in een abortuskliniek gevoelsmatig groter.

‘Het doel van de huisarts is om mensen te genezen, om levens te beschermen en te bevorderen. Ik kan me voorstellen dat er ook huisartsen zijn met morele bezwaren, net zoals sommige huisartsen die niet mee willen werken aan euthanasie. Toch kan ik in sommige gevallen begrijpen dat een huisarts voordelen biedt, bijvoorbeeld in situaties waarin een vrouw onder nare omstandigheden in verwachting is geraakt. Ook kan het zijn dat niemand van de zwangerschap mag weten, bijvoorbeeld als het gevaar van eerwraak dreigt. Dat zijn echter zeer specifieke voorbeelden.’

De abortuspil in de wetgeving
In 2016 deed toenmalig minister Edith Schippers van Volksgezondheid een voorstel om de abortuspil beschikbaar te maken bij de huisarts. Schippers stelt dat vrouwen hierbij gebaat zijn, omdat de huisarts vaak persoonlijk betrokken is bij de patiënt. Christelijke partijen zoals de ChristenUnie en het CDA zijn tegen het verstrekken van de abortuspil bij de huisarts, omdat ze bang zijn dat vrouwen daardoor sneller voor een abortus kiezen. Kabinet-Rutte III trok het wetsvoorstel van Schippers in, maar in februari 2018 kwamen GroenLinks en de PvdA met een nieuwe initiatiefwet die het voor vrouwen mogelijk moet maken de abortuspil bij de huisarts te verkrijgen. Carin Littooij, secretaris van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), geeft aan dat de LHV achter het plan van GroenLinks en de PvdA staat. ‘Huisartsen zijn in staat de abortuspil veilig en effectief te verstrekken.’ Wel vindt de LHV dat de abortuspil niet onder het standaard basisaanbod van huisartsen moet vallen. Huisartsen mogen dus zelf beslissen of ze de pil daadwerkelijk gaan verstrekken. Dit kunnen ze op grond van ethische of praktische bezwaren weigeren.

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen