Home VermaakAns geeft raad ANS geeft raad: geheugen

ANS geeft raad: geheugen

door Redactie

In ANS geeft raad bepalen studenten zelf de collegestof. ANS schakelt wetenschappers in voor praktisch advies over alledaagse kwesties en maakt hieruit de balans op. Deze keer geven een experimenteel psychofarmacoloog, een geheugenkampioen en een cognitief psycholoog antwoord op de vraag: hoe train ik mijn geheugen?

Tekst: Pim ten Broeke en Auke van der Veen
Illustratie: Jeroen Wintraecken

Dit artikel verscheen eerder in het vierde nummer van ANS

Wim Riedel, bijzonder hoogleraar Experimentele Psychofarmacologie aan de Universiteit Maastricht, gespecialiseerd in de biologische kant van het geheugen.
‘Pillen om je geheugen te verbeteren, zoals in de film Limitless, bestaan helaas niet. Het is ook niet reëel dat deze binnenkort zullen verschijnen, ondanks de grote hoeveelheid onderzoek naar die pillen. Wat je wel kan doen om je geheugen optimaal te benutten, is een middel innemen dat voorkomt dat je alertheid afzwakt. Modafinil en methylfenidaat, beter bekend onder de merknaam Ritalin, helpen bijvoorbeeld om tentamenstof beter te kunnen onthouden. Deze middelen zorgen namelijk voor minder vermoeidheid en voor verhoging van het geestelijk uithoudingsvermogen. Een sterke bak koffie is ook een goede optie, vooral om ’s ochtends op te starten of ’s avonds wanneer je vermoeid raakt. Pas echter op voor overmatig gebruik van middelen als koffie en Ritalin. Op korte termijn kun je hierdoor misschien dingen beter onthouden, maar ze verstoren bij veel gebruik het slaappatroon. Een vast slaappatroon is essentieel om zaken goed te kunnen onthouden en slaapverstoring heeft op de lange termijn een negatief effect op het geheugen.
‘Sporten kan een remedie zijn tegen slaapverstoring, omdat beweging ervoor zorgt dat je vermoeid raakt, waardoor je beter slaapt. Probeer stress te vermijden, want als je bijvoorbeeld strest voor een tentamen, slaap je slechter.
‘Alcohol heeft een heel slechte invloed op het geheugen. Na een paar biertjes kun je misschien denken dat je een effectief slaapmiddel hebt gevonden, maar door de kater die je oploopt, presteert je geheugen juist minder goed. Je brein kan daarnaast niet goed uitrusten na het consumeren van alcohol.’

Wessel Sandtke, Nederlands geheugenkampioen en derdejaarsstudent Psychologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
‘Visualisatie is van groot belang voor het onthouden van informatie. Als je zaken wilt onthouden, maak je daar gekke beelden van, zoals iets gewelddadigs of seksueels. Die beelden plaats je in je hoofd op een bekende route en vervolgens loop je die route in je gedachten af. Je loopt bijvoorbeeld van je kamer naar de voordeur en onder- weg kom je die gekke beelden tegen. Voor een geheugenkampioenschap leer ik op deze manier reeksen van zo veel mogelijk willekeurige woorden uit mijn hoofd. Dit kan ook werken voor een tentamen.
‘Wat je ook kunt doen om je geheugen te verbeteren, is een associatief bruggetje maken in je hoofd. Stel dat iemand Jan Bakker of Kees Broeke heet. Dan zet je hem in je hoofd een koksmuts op of visualiseer je hem zonder broek, waardoor je later bij zijn gezicht die associatie maakt en de naam erg makkelijk weer op kunt roepen. Als je diegene later ontmoet, weet je direct hoe hij heet.
‘Het belangrijkste bij het verbeteren van het geheugen is om er veel tijd aan te besteden. Wereldgeheugenkampioenen bij steken duizenden uren in het trainen van trucs. Een fotografisch geheugen bestaat niet. Niemand kan alles wat hij ooit heeft gezien terughalen als een foto. Ik ben zelf bijvoorbeeld maar een gemiddelde student, dus iedereen zou met genoeg moeite Nederlandse geheugenkampioen kunnen worden.’

Gezinus Wolters, universitair hoofddocent Cognitieve Psychologie aan de Universiteit van Leiden en expert op het gebied van het geheugen.
‘Als je het geheugen wilt trainen om gebeurtenissen en ervaringen goed te onthouden, moet je deze in de eerste plaats zo snel mogelijk op papier zetten en regelmatig nalezen. Maak daarnaast foto’s van die gebeurtenissen om alles zo effectief mogelijk in je geheugen te plaatsen. Voor het onthouden van vakantiemomenten maken we niet voor niets overal kiekjes van.
‘Het geheugen train je anders bij het onthouden van zaken die niets met elkaar te maken hebben. Om deze informatie te memoriseren, kan je het best gebruik maken van “mnemonische technieken”. Dit zijn trucs waarbij je een verband creëert tussen willekeurige informatie of cijfers, zoals jaartallen of een boodschappenlijstje. Kaartentellers en geheugenkampioenen maken volop gebruik van deze technieken.
‘Wanneer je graag een hoog cijfer wilt halen voor een tentamen, moet je heel andere technieken toepassen. Het helpt als je zo veel mogelijk voorkennis hebt van het onderwerp dat je bestudeert. Wanneer je ergens van tevoren in geïnteresseerd bent, onthoud je het ook makkelijker en kun je daar beter nieuwe kennis aan verbinden. Als de voorkennis ontbreekt, kun je retrieval practice toepassen, waarbij je regelmatig herhaalt wat je denkt te hebben geleerd of er met anderen over praat. Geef jezelf hierbij ook feedback over wat je nog niet bleek te weten en herhaal dit “oefenen in ophalen” vaak.’ 

ANSvrouwDe balans van ANS

1. Herhaal je tentamenstof zo vaak mogelijk en deel de kennis met andere mensen.
Op deze manier oefen je met de stof en prent je deze in je geheugen.

2. Loop in je hoofd een bekende route af en plaats daarlangs de beelden die je wilt onthouden.

3. Maak een associatief bruggetje met de naam van de persoon die zich aan je voorstelt. Jan Bakker beeld je bijvoorbeeld af met een bakkersmuts op.

4. Drink een bak troost om ’s avonds vermoeidheid tegen te gaan en zaken beter te onthouden.

5. Zorg voor voldoende slaap en doe aan sport om vermoeid te raken. Je geheugen werkt het best als je goed uitgerust bent.

6. Drink niet te veel alcohol voordat je een afspraakje regelt met Klaas Vaak. Door de consumptie van alcohol kan je brein niet goed uitrusten.

Heb jij ook een prangende vraag voor de wetenschap?
Mail deze naar redactie@ans-online.nl

Laat een reactie achter

Gerelateerde artikelen